Η ομίχλη σαν δαντελωτό δίχτυ κατεβαίνει από τις πεδιάδες με τα λιόδεντρα. Πίσω της διακρίνονται φευγαλέες σκιές σαν αέρινα φαντάσματα, ενώ η απόλυτη ησυχία «σπάει» από χιλιάδες κροάσματα και κελαηδίσματα. Σε καλούν να απολαύσεις με όλες τις αισθήσεις έναν από τους τελευταίους παράδεισους της ελληνικής άγριας φύσης. Είσαι στο Διβάρι, στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας.
 |
Καταφύγιο χιλιάδων πουλιών
Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που οι ελληνικοί υγρότοποι, συμπεριλαμβανομένης και της λιμνοθάλασσας Γιάλοβα, θεωρούνταν απλά άχρηστα κομμάτια γης. Επομένως, δεν είναι να απορεί κανείς που από τα τέλη της δεκαετίας του '50 στη γύρω περιοχή υλοποιήθηκαν δεκάδες στραγγιστικά έργα προκειμένου να τη μετατρέψουν σε καλλιεργήσιμη έκταση. Ευτυχώς, η αποξήρανση δεν ολοκληρώθηκε και έτσι ο υγρότοπος δεν καταστράφηκε ολοσχερώς.
 |
Αυτή υπήρξε η αιτία για την οικολογική αλλαγή που μεταμόρφωσε σταδιακά τον υγρότοπο τα επόμενα 40 χρόνια, μειώνοντας τον πυκνό του καλαμιώνα σε κλάσμα του αρχικού του μεγέθους και οδηγώντας σε μία γενική αύξηση της συνολικής αλμυρότητας της λιμνοθάλασσας. Κι όμως, ό,τι απέμεινε αποδείχθηκε πολύ σημαντικό για τα μεταναστευτικά πουλιά που εξακολουθούν να καταφθάνουν κάθε χρόνο.
Το 1986, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία ξεκίνησε τις καταμετρήσεις των πουλιών στη Γιάλοβα τον χειμώνα, αυτές που ονομάζονται «Μεσοχειμωνιάτικες Μετρήσεις». Αυτές πραγματοποιούνται σε όλους τους σημαντικούς υγροτόπους του κόσμου στα μέσα Ιανουαρίου προκειμένου να αξιολογηθούν οι συνολικοί αριθμοί των πουλιών που συγκεντρώνονται εκεί.
Από το 1986, τα πουλιά που καταμετρώνται στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας κάθε Ιανουάριο δείχνουν μία συνολικά αυξητική τάση: κάθε χειμώνα παρουσιάζονται περισσότερα από 10.000, ενώ τις πολύ κρύες χρονιές φτάνουν τις 20.000. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην προστασία του υγροτόπου από το κυνήγι με την κήρυξή του ως «Καταφυγίου Αγριας Ζωής» το 1996.
Παρόλα αυτά, οι αριθμοί των πουλιών παραμένουν κατά πολύ χαμηλότεροι σε σχέση με την περίοδο πριν από την απόπειρα αποξήρανσης, όταν... «έβραζε ο τόπος από πάπιες και φαλαρίδες», όπως λένε οι κάτοικοι της περιοχής. Η περιοχή έχει διεθνή σημασία για τα πουλιά και γι' αυτό κηρύχθηκε Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΑ), πιο πρόσφατα ορίστηκε Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) αποτελώντας έτσι περιοχή προτεραιότητας για προστασία στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
 |
Ενδημικά είδη
Η χλωρίδα της Γιάλοβας αποτελείται από είδη που φυτρώνουν στα έλη γλυκού νερού και στους αλμυρόβαλτους με την παρουσία αρμυρικιών και αμμοθινών στις γύρω παραλίες. Η μακία βλάστηση και τα φρύγανα περιβάλλουν τη λιμνοθάλασσα, ενώ η αειφόρα πλευρά της ανθρώπινης παρουσίας συμπληρώνει το γύρω τοπίο με τους εκτεταμένους ελαιώνες.
 |
Αλλα είδη όπως η Galanthus reginae-olgae subsp. reginae-olgae, το πελοποννησιακό κυκλάμινο, το κολχικό Colchicum parlatoris, το Erysimum corinthium και η νεραγκούλα Ranunculus milli είναι ενδημικά της Πελοποννήσου.
Συνολικά πάνω από 20 είδη ορχιδέας φύονται στην περιοχή, μεταξύ των οποίων τα Barlia robertiana, Orchis laxiflora, τα μελισσάκια Ophrys ferrum-equinum, O. speculum, O. tenthrendinifera, O. lutea, O. cornuta και O. mammosa, το σερνικοβότανο Ophrys italica και διάφορα είδη Serapias.
Φτερωτή πολιτεία
Η ορνιθοπανίδα της Γιάλοβας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς η περιοχή αποτελεί την πρώτη και τελευταία στάση ξεκούρασης και τροφοδοσίας πάνω στη μεγάλη μεταναστευτική οδό που οδηγεί χιλιάδες πτηνά από και προς την Αφρική. Η παρουσία 275 ειδών πουλιών καθιστά τη Γιάλοβα τον σπουδαιότερο υγρότοπο της Πελοποννήσου.
Τα πουλιά επισκέπτονται τη Γιάλοβα την άνοιξη και το φθινόπωρο, και οι εικόνες από τα τεράστια σμήνη κόβει την ανάσα. Ανάμεσα στα χιλιάδες πουλιά μπορεί να δει κανείς μεγάλους αριθμούς από όλα τα είδη ερωδιών, πολλά είδη αρπακτικών και τα περισσότερα είδη παρυδάτιων, μερικά από τα οποία είναι πολύ σπάνια και σημαντικά, όπως οι Βουνοσφυιχτές, οι Θαλασσολιμόζες και οι Κοκκινοσκαλήδρες.
Η ορνιθοπανίδα της Γιάλοβας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς η περιοχή αποτελεί την πρώτη και τελευταία στάση ξεκούρασης και τροφοδοσίας πάνω στη μεγάλη μεταναστευτική οδό που οδηγεί χιλιάδες πτηνά από και προς την Αφρική. Η παρουσία 275 ειδών πουλιών καθιστά τη Γιάλοβα τον σπουδαιότερο υγρότοπο της Πελοποννήσου.
Τα πουλιά επισκέπτονται τη Γιάλοβα την άνοιξη και το φθινόπωρο, και οι εικόνες από τα τεράστια σμήνη κόβει την ανάσα. Ανάμεσα στα χιλιάδες πουλιά μπορεί να δει κανείς μεγάλους αριθμούς από όλα τα είδη ερωδιών, πολλά είδη αρπακτικών και τα περισσότερα είδη παρυδάτιων, μερικά από τα οποία είναι πολύ σπάνια και σημαντικά, όπως οι Βουνοσφυιχτές, οι Θαλασσολιμόζες και οι Κοκκινοσκαλήδρες.
 |
Η απόπειρα αποξήρανσης και η υποβάμθιση του υγροτόπου είχε ως επακόλουθο πολύ λίγα πλέον είδη να αναπαράγονται στη Γιάλοβα. Το πιο κοινό με περίπου 40 φωλιές τον χρόνο είναι ο Καλαμοκανάς και ακολουθούν ο Κοκκινοσκέλης και ο Μικροτσικνιάς. Σημαντική είναι η παρουσία 6 ειδών γλαυκόμορφων, από τους μεγάλους Μπούφους και τα Χαροπούλια μέχρι τους Χουχουριστές και τους Γκιώνιδες.
Το τσακάλι επιστρέφει
Μπορεί η Γιάλοβα να είναι σήμερα γνωστή για τα πουλιά της, ωστόσο φιλοξενεί πληθώρα άλλων ενδιαφέροντων ζώων και σπάνιων φυτών. Ιδιαίτερα σημαντική ανάμεσα στα θηλαστικά είναι η παρουσία της βίδρας, καθώς αποτελεί το νοτιότερο σημείο παρουσίας του είδους στην Ευρώπη.
 |
Τα είδη των ερπετών και αμφιβίων φτάνουν τα 39, τα 4 από τα οποία είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα, αφού είναι ενδημικά της Πελοποννήσου και των γύρω νησιών. Πρόκειται για την πελοποννησιακή σαύρα, την ελληνική σαύρα, την πελοποννησιακή γουστέρα και το κεφαλλονίτικο κονάκι. Αλλα ενδιαφέροντα είδη που ζουν στην περιοχή είναι o οφιόμορος, το ερημόφιδο και ο αφρικανικός χαμαιλέων.
Τι μυστήριο του χαμαιλέοντα
Ο τρόπος με τον οποίο έφτασε ο αφρικανικός χαμαιλέων στην Πύλο παραμένει ένα μυστήριο. Μία πιθανότητα είναι να τον έφεραν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου οι Ρωμαίοι, που είναι γνωστό ότι διατηρούσαν αυτά τα ζώα ως κατοικίδια. Η Πύλος είναι το μοναδικό μέρος της Ευρώπης στο οποίο ζει ο αφρικανικός χαμαιλέων. Αυτά τα δενδρόβια ερπετά είναι γνωστά για την ικανότητά τους να πιάνουν έντομα με τις μακριές τους γλώσσες και να αλλάζουν γρήγορα χρώμα.
 |
Αλλά αν πάρουν έναν ανοιχτό γκρι χρωματισμό, δηλώνουν ότι είναι έτοιμα να δεχτούν το φλερτάρισμα των αρσενικών. Δύο μέρες μετά τη συνουσία, παίρνουν έναν όμορφο χρωματισμό με κίτρινες και τιρκουάζ κάθετες ρίγες, σημάδι ότι έχουν γονιμοποιηθεί.
Οι αφρικανικοί χαμαιλέοντες της Πύλου μπορεί να φτάσουν τα 47 εκ. σε μήκος και γεννούν μέσα στο έδαφος 20 έως 90 αβγά. Υστερα από 11 μήνες επώασης, οι νεαροί χαμαιλέοντες αναδύονται μέσα από το έδαφος και σκαρφαλώνουν αμέσως στην κοντινότερη βλάστηση, καθώς είναι ήδη εντελώς ανεξάρτητοι.
Δυστυχώς, τα τελευταία 30 χρόνια, ο βιότοπος του χαμαιλέοντα στην περιοχή της Πύλου έχει συρρικνωθεί σημαντικά, κυρίως λόγω της εντατικοποίησης της γεωργίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σήμερα να επιζούν μόλις 300 περίπου. Οι ανθρωπογενείς πιέσεις ήταν ιδιαίτερα μεγάλες: με την αύξηση του τουρισμού τα τελευταία χρόνια πολλοί παραθεριστές συγκεντρώνονται στη μέση της παραλίας που αποτελεί την πιο σημαντική περιοχή αναπαραγωγής τους.
Και ακριβώς επειδή η προστασία τους χαμαιλέοντα γίνεται αποκλειστικά από τις μοναχικές προσπάθειες της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, η επιβίωση του είδους είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Τετρακίνητα οχήματα εξακολουθούν να οργώνουν την παραλία διαλύοντας τις φωλιές ενώ πολλοί χαμαιλέοντες σκοτώνονται στην άσφαλτο. Είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης μέτρων από τις τοπικές σε συνεργασία με την ΕΟΕ αν θέλουμε να έχουμε έναν τουρισμό με οικολογική συνείδηση που θα εξασφαλίζει το μέλλον αυτών των σπάνιων ερπετών.
 |
thetravelbook.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου